Διαταραχές Λιπιδίων

Ο όρος υπερλιπιδαιμία αναφέρεται στα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα συμπεριλαμβανομένης της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Τα λιπίδια αυτά ενσωματώνονται σε ειδικές πρωτείνες και σχηματίζουν πιο σύνθετα μόρια για να μπορούν να”κυκλοφορήσουν” στο αίμα, που αποκαλούνται λιποπρωτείνες.

Οι πιο γνωστές από αυτές τις λιποπρωτείνες είναι η LDL (Low Density Lipoprotein) που κύριο στόχο έχει να μεταφέρει την χοληστερόλη και να την εναποθέτει στα τοιχώματα των αρτηριών και για αυτό αποκαλείται συχνά ”κακή χοληστερόλη”. Προκαλεί στένωση του αυλού των αρτηριών γιατί συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της αθηρωματικής πλάκας και μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμική καρδιοπάθεια, στεφανιαία νόσο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισοδίο και άλλες σοβαρές επιπλοκές, όταν ένα μικρό τμήμα αυτής της αθηρωματικής πλάκας αποκοπεί και παρασυρθεί μέσα στην κυκλοφορία του αίματος.

Επίσης υπάρχει η HDL (High Density Lipoprotein) η οποία απομακρύνει την χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αρτηριών και ως εκ τούτου προστατεύει τις αρτηρίες από την αθηρωματική νόσο και στένωση.

Άλλες λιποπρωτείνες είναι η VLDL και τα Χυλομικρά.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

Η φυσιολογική τιμή για την ολική χοληστερόλη είναι < 200mg/dl. Όταν είναι μεταξύ 200mg/dl και 240mg/dl θεωρείται οριακή, και πάνω από 240mg/dl ειναι υψηλή. Πέραν αυτών συχνά ακούγονται οι τιμές της LDL και της HDL για τις οποίες τα όρια είναι για την LDL < 130mg/dl και για την HDL > 45mg/dl. Παρ΄ολα αυτά, αυτό που έχει πρωτεύουσα σημασία είναι να καθορίσει ο γιατρός το επίπεδο καρδιαγγειακού κινδύνου που αφορά καθε ασθενή. Αυτό γίνεται με την συνεκτιμηση πιθανών συνυπαρχουσών παθήσεων – καταστάσεων που αποτελούν τους λεγόμενους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι πιο σοβαροί από αυτούς ειναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η Αρτηριακή Υπέρταση, το κάπνισμα, το φύλο ( οι άνδρες διατρέχουν υψηλότερο κινδυνο από τις γυναίκες) και το οικογενειακό ιστορικό (ιστορικό οξέως καρδιαγγειακού επεισοδίου για τον πατέρα εάν εμφανίστηκε σε ηλικία < 50 ετών και για την μητέρα εαν εμφανιστηκε σε ηλικία <60 ετών).
Αφού ο γιατρός λάβει υποψην του όλα τα παραπάνω σκιαγραφεί το προφίλ καρδιαγγειακού κινδύνου για κάθε ασθενή και ανάλογα με το που τον κατατάσει τροποποιούνται τα όρια των αποδεκτών τιμών για τις LDL, HDL καθώς και των τιμών στόχων.

Τέλος για τα τριγλυκερίδια η φυσιολογική τιμή είναι κάτω από 150mg/dl.

Η Υπερλιπιδαιμία είναι ασυμπτωματική και για αυτό είναι πολύ επικίνδυνη. Όταν οι αθηρωματικές βλάβες εξελιχθούν σημαντικά και η στένωση των αρτηριών ειναι σοβαρή προκαλούνται συμπτώματα από την ισχαιμία των αντίστοιχων οργάνων π.χ στεφανιαία νόσος, οξύ στεφανιαίο επεισόδιο, περιφερική αγγειοπάθεια και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Καταρχήν συστηνεται σε κάθε ασθενή να αλλάξει σημαντικά τις συνήθειες της καθημερινής του ζωής, δηλαδή να χάσει βάρος αν είναι υπερβαρος, να διακόψει το κάπνισμα, να περιορίσει το αλκοόλ και να αρχίσει συστηματική άσκηση και ιδίως καθημερινό περπάτημα. Παράλληλα προτείνεται διατροφή φτωχή σε λιπαρά όπως κρέας, γαλακτοκομικά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ψάρι, κοτόπουλο και ελαιόλαδο.

Εκτός αυτού θα πρέπει ο γιατρός να φροντίσει για την ρύθμιση των πιθανών υπόλοιπων παραγόντων κινδύνου που αφορούν τον κάθε ασθενή. Εαν αυτή η προσέγγιση δεν αποδώσει τα αναμενόμενα όπως αυτό θα το εκτιμήσουμε με νέο εργαστηριακό έλεγχο μετά τρίμηνο, τότε θα πρέπει να προχωρήσουμε σε φαρμακευτική παρέμβαση.

Τα κύρια φάρμακα που χρησιμοποιουμε ανήκουν σε μία κατηγορία που αποκαλούνται στατίνες, ενώ τα τελευταία χρόνια ενσωματώθηκαν και νεότερα φάρμακα όπως η εζετιμίμπη και οι αναστολείς της PCSK9 που χορηγούνται σε ειδικές περιπτώσεις.

Πόσο ασφαλείς είναι οι στατίνες στην καθημερινή χρήση;

Οι στατίνες ανήκουν στα ασφαλέστερα φάρμακα που χρησιμοποιουνται στην Ιατρική. Η ασφάλειά τους έχει τεκμηριωθεί μέσα από δεκάδες μελέτες οι οποίες συμπεριέλαβαν δεκάδες χιλιάδες ασθενών . Τα φάρμακα αυτά οδηγούν σε μία πολύ σημαντική μείωση της LDL που μπορεί να φτάσει και το 50%. Τουτο είναι πολύ σημαντικό γιατί η μείωση της LDL οδηγεί κατ΄ευθεία αναλογία σε μείωση του κινδύνου για οξύ στεφανιαίο επεισόδιο ή αγγειακό εγκεφαλικο επεισόδιο και αντιστρόφως.

Παράλληλα οι στατίνες παρέχουν και άλλα παράπλευρα οφέλη που έχουν να κάνουν με την αποκατάσταση της ”υγείας” των αρτηριών.

Οι πιο συχνές παρενεργείες – που πάντως παραμένουν σπάνιες – είναι η άνοδος των ηπατικών ενζύμων (ηπατοτοξικότητα) και οι μυικοί πόνοι – μυοπάθεια. Κατά κανόνα οι παρενέργειες αυτές είναι έυκολα διαχειρίσιμες από τον γιατρό αρκεί να υπάρχει καλή συνεργασία και συμόρφωση του ασθενή καθώς και στενή παρακολούθηση.